Is het mogelijk je best te doen om geld te verdienen en tegelijkertijd oprecht christen te zijn? Zijn die twee zaken wel te combineren? Een gelovig mens zou toch tevreden moeten zijn met wat hij heeft? Dankbaar met een sober leven? Of heeft de oprechte christen juist de beste basis om goed met geld om te kunnen gaan?
Wat is de standaard
Ieder mens heeft de neiging om te verzamelen. Sommigen nemen daarbij genoegen met het uiterst noodzakelijke, terwijl anderen hun best blijven doen om meer geld te verdienen. Beide uitersten kennen dezelfde neiging: namelijk het verzamelen voor hun eigen hachje. In beide gevallen kun je nog steeds egoïstisch zijn, of je nu met veel of met weinig genoegen neemt. Want als je denkt aan een sober leven, hoe weinig is dan sober genoeg? Is dat de standaard die Fransiscus van Assisi aanhield, een leven in de natuur zonder zelfs een dak boven zijn hoofd? En wie is rijk? Iemand die door succesvol zaken te doen, goed geld verdient? Of iemand die een royaal salaris verdient?
Waar gaat het mis
De bijbel zegt dat de wortel van alle kwaad de geldzucht, ofwel de hebzucht is.[1] Alles allereerst voor mijzelf. De slechte voorbeelden van hen die ronduit toegeven aan hebzucht liggen voor het oprapen. Neem bijvoorbeeld de schatrijke leider van het privéleger Rapid Support Forces (RSF) in Soedan, Hemetti. Ik las een artikel over hem in het Financieel Dagblad van 24 april jl. Hij bevocht de controle over een goudmijn in het land en bekostigt daarmee de gewelddadige acties van zijn leger. Hij spekt met zijn goud zelfs de oorlogskas van Poetin. We snappen allemaal dat dat aan alle kanten fout is.
De rijkste man van Soedan is een specialist in geweld (fd.nl)
Zelfverloochening
Maar als we eerlijk zijn, zitten die neigingen van hebzucht dan niet in ons allemaal? Wat dacht je van ellebogenwerk bij het in de wacht slepen van een koopje? Valsspelen om een spel maar te winnen? Zorgen dat ik het laatste snoepje of het beste stukje vlees bemachtig? Gelukkig geeft niet iedereen er massaal aan toe, maar dat vraagt wel om zelfverloochening. En laat de christen zich daar juist dagelijks in oefenen! Hij leert hier goede lessen uit alles wat Jezus zijn volgelingen leert en wat staat beschreven in de bijbel, bijvoorbeeld in Lucas 16. Omdat we onze eigen neigingen zo goed kennen, begrijpen we ook dat er een scepsis bestaat over de combinatie van veel geld en goede ethiek. Toch is het mogelijk om in alle eerlijkheid en met de juiste intenties veel geld te verzamelen en dit in te zetten voor het goede. Ik zal proberen uit te leggen hoe ik dat zie.
Alles opgeven in deze wereld
Het grote verschil tussen echt christendom en mensen die egoïstisch leven (of ze nu rijk of arm zijn) is dat die eersten werkelijk alles geofferd hebben en geen draad aan hun lijf als hun bezit beschouwen. Er staat geschreven over de volgelingen van Jezus dat zij één van hart en één van ziel waren; en niemand zei dat iets van wat hij bezat, van hemzelf was, maar alles hadden zij gemeenschappelijk. [2] Dat is dus de zuivere grondslag waarop een christen leeft. Heeft hij veel, of heeft hij weinig, het is niet van hemzelf en hij is tevreden in elke omstandigheid. Een christen die vanuit zijn hele hart leeft voor Jezus, heeft het in waarheid opgegeven om hier op aarde permanent zijn wortels uit te slaan. Hij weet dat dit een tijdelijke verblijfplaats is, waarin je kan ontwikkelen en van betekenis kan zijn voor de medemens. Alles wat hij onderneemt is ondergeschikt aan dat doel. Hij blijft onderdeel van de maatschappij waar je moet werken om te kunnen wonen en eten. Maar hij leert in het dagelijks leven om zijn keuzes niet te baseren op eigen belang, maar te doen wat goed is voor anderen. Daarin volgt hij niet zozeer de verwachtingen of eisen van anderen, maar wat de liefde en wijsheid hem in zijn hart geeft. Een oprecht christen doet niet alleen op zondag een duit in het zakje van de collecte, maar leeft alle dagen van de week met de gedachte om goed te doen waar hij kan met de middelen die hij heeft. Goed verstaan heeft hij dus geen bezittingen. Hij is een beheerder van wat hem is toevertrouwd.
Van geven word je blij
Dus wat denk je dat er gebeurt als iemand, die niet uit is op zijn eigen belang, geld krijgt toevertrouwd? Mogelijk zorgt hij dat zijn gezin in een fijn huis komt te wonen. Hij betaalt als een rechtvaardige burger zijn rekeningen. Ook steunt hij met geld goede doelen die in lijn liggen met zijn christelijke grondslag en hij geeft naar hartenlust weg aan allen waar hij zich toe gedrongen voelt.
Dat is geen zwaar leven. Ondanks de dagelijkse zelfverloochening, wordt hij er oprecht gelukkig van! Er ligt namelijk een wetmatigheid achter de woorden die van Jezus aangehaald worden in Handelingen 20 vers 35 dat je gelukkiger wordt van geven dan van krijgen.[3] En als je me niet gelooft, moet je dat maar eens proberen!
Zuivere motieven
Het is inderdaad mogelijk rijk te worden zonder zelfzuchtig te zijn. Een bekend voorbeeld is Abraham die rijk gezegend was door God, ook met aardse goederen. Hij werd een vriend van God genoemd. Als je daarbij niet alleen van je overvloed geeft, waardoor je een goed gevoel krijgt of je geweten sust, maar in dienst van de liefde staat, dan kan je veel goeds uitrichten. Er is veel geld nodig, dichtbij huis en in veel delen van de wereld. Of zoals Kare J. Smith uit Noorwegen regelmatig citeert: “You can’t save the world if you are broke”.
Ik ben blij dat ik meer van zulke mensen ken, die ofwel vanuit hun rijkdom of vanuit van het weinige dat ze hebben, weggeven aan waar de zuivere motieven hen in hun hart toe dringen. Om zich daarna niet te wentelen in zelftevredenheid of het van de daken te schreeuwen hoe goed ze zijn voor deze wereld. Nee, belangeloos. Zonder bijoogmerk. Zonder de zucht naar eer of erkenning voor hun daden. Hoe zuiver is dat! Dat noem ik echt christendom! En als zulke vrijgevige mensen dan beschuldigd worden van zelfverrijking, dan is dat de wereld op zijn kop.
[1] 1 Timotheus 6 vers 10
[2] Handelingen 4 vers 32
[3] Handelingen 20 vers 35